18 oktober bezocht Frits Ter Kuile het TimeToTurn festival in Amsterdam om een praatje te houden over zijn ervaringen met de derde weg, met geweldloos verzet. Frits is Christen en anarchist. Een interessante combinatie vond ik zelf, en zo interessant als deze combinatie was ook zijn levensverhaal. Ik wil een paar van zijn verhalen ook aan jullie vertellen.
verhaal 1
Frits is op bezoek in Assisi, het dorp waar de bekende Franciscus vandaan kwam. In een souvenier winkel vond hij tussen de heiligenbeelden en andere katholieke snuisterijen een heleboel Nazi symbolen. Hier werd hij nog al verdrietig van. Hij besloot drie dagen te gaan vasten. Dat doet hij wel vaker. En koos daarvoor het bankje voor de winkel. Maar drie dagen was veel teveel. Na één dag had de plaatselijke gemeenteraad al besloten dat alle nazi-zaken de winkel uitgehaald moesten worden.
verhaal 2
Jesaja 2:4
Dan zullen zij hun zwaarden tot ploegscharen omsmeden en hun speren tot snoeimessen
Misschien ken je ze wel uit de verhalen van vroeger, de ploegschaaracties. Ook hier deed Frits aan mee, op een goede dag de wapenfabriek binnen wandelen om een begin te maken met het omsmeden van de wapens tot ploegijzers. Tja, en het koste me toch een minuut of drie voordat ik door had dat het hier ging om het kapotslaan van raketten.
verhaal 3
'Om de legerbasis staan bordjes met verboden toegang en bordjes met dit terrein wordt met honden bewaakt. Maar dat is toch zonde, zo'n mooi terrein dat is toch van iedereen, dat is toch zonde om niet te gebruiken voor landbouw. Daarom kocht ik Russische winterknoflook, ik klom over het hek en plante de knoflook.. Ja en toen werd ik opgepakt en moest ik een tijdje in de gevangenis. Maar toen werd het oogsttijd en de knoflook moest toch de grond weer uit. Dus klom ik weer over het hek om de knoflook te oogsten en tja, toen werd ik weer opgepakt en moest ik weer een tijdje zitten.'
verhaal 4
Frits moest in dienst, maar dat weigerde hij. Toen had hij natuurlijk de mogelijkheid om aanspraak te maken op de wet gewetensbezwaren, maar daarmee zou Frits zeggen dat hij toch mee deed aan het systeem, dus ook dat weigerde hij. En toen moest Frits voor de rechter komen.
'Ik dacht terug aan wat Jezus had gezegd, dat Hij ons de juiste woorden wel zou geven, dus ik daar vertrouwde ik op. Toen ik in de rechtszaal kwam dacht ik: 'Ooh, al dat hardhout...' waarvan die rechtszaal was gemaakt. Op het moment dat ik mijn getuigenis moest afleggen ben ik daar maar over begonnen. Ik heb ze gevraagd waar het vandaan kwam en hoe het hier kwam. Daar was de rechter niet zo blij mee. Samen met de griffier zijn ze me nog een keer in de cel komen opzoeken om te kijken of ik wel helemaal goed bij mijn hoofd ben.
maandag 19 oktober 2009
dinsdag 6 oktober 2009
Angst is de wortel van alle kwaad
Oorlog en vrede door de ogen van een wijze oude Amerikaanse radicaal in Nederland
Over de hele wereld staat Alkmaar bekend als kaasstad, maar hoewel wij kaas ook kunnen waarderen, gingen we 28 september op bezoek bij onze geweldloze held Jim Forest.
Jim Forest is 67 jaar geleden geboren in de Verenigde Staten. Zijn ouders hadden kasten vol met boeken en die Jim hebben gevormd. Hij is journalist geworden. Jim heeft een periode samengewerkt met Dorothy Day, toen hij bij de Catholic Worker Movement betrokken was. Hij is actief geweest bij diverse vredesbewegingen. Hij groeide op in de jaren 50 tijdens de Koude Oorlog en dat feit heeft er mede voor gezorgd dat hij veel nadenkt over oorlog en vrede. Tijdens de Koude Oorlog heeft Jim kennis gemaakt met Amerika's grootste vijand door een aantal jaar in de Sovjet Unie te wonen. Daar ontdekte hij dat Russen geen afschrikwekkende monsters zijn, maar mensen. In 1977 kwam hij met zijn gezin naar Nederland, waar hij nu als schrijver werkzaam is.
Wat is volgens u de oorzaak van oorlog?
Bij oorlogen zijn vele oorzaken aan te wijzen, maar de belangrijkste oorzaak is volgens mij altijd angst. Angst voor het onbekende. Thomas Merton, de monnik die beroemd is geworden vanwege zijn ideeën over oorlog en vrede schreef: ˜the root of war is fear", de wortel van oorlog is angst. Veel Amerikanen vonden dit verdacht. Russen waren gewoon slecht en als je zei dat dit niet zo was, dan moest je wel een communist zijn. Merton is hier dan ook regelmatig van beschuldigd.
Wat is de belangrijkste taak van een vredesbeweging?
Een vredesbeweging moet proberen mensen te helpen met hun angsten om te gaan. Angst is voor veel mensen het belangrijkste agendapunt. Een vredesbeweging zou moeten laten zien dat deze angst ongegrond is. Dit geldt niet alleen voor oorlog en vrede, maar angst werkt door op allerlei gebieden in ons leven. Sommige milieu- en vredesorganisaties proberen mensen te overtuigen van hun doelen door angst te communiceren. ˜Als je niets doet gaat de wereld kapot!™ Dit kan soms een positief effect hebben, maar dit mag nooit de enige boodschap zijn.
Waarom niet, als angst toch werkt?
Ik vind de nucleaire winter een goed voorbeeld van dat angst nooit de enige boodschap kan zijn. De bevolking van Amerika en ook de politici waren er bijna van overtuigd dan de nucleaire winter te gruwelijk was om nog langer te overwegen om kernwapens te gebruiken. Overal werd gesproken over ontwapening. Tot er een Amerikaans vliegtuig door de Russen werd neergeschoten. Toen was iedereen weer voor kernwapens. De angst voor de Russen bleek groter te zijn dan de angst voor de nucleaire winter. Dit voorval was voor mij een aanleiding om met een vredesbeweging naar Moskou te gaan. Hier heb ik ontdekt dat Russen ook mensen zijn.
(De nucleaire winter is een effect waarvan men vermoedt dat het op zal treden bij een grootschalige atoomoorlog. Er komen grote hoeveelheden stof vrij die in de atmosfeer terechtkomen. Dit stof houdt het zonlicht tegen, waardoor er duisternis en kou op aarde zal zijn. Door deze winterse of nog ergere omstandigheden wordt de plantengroei verminderd met als gevolg voedselschaarste en honger bij dieren en mensen.)
Jim Forest vertelde ons dat hij tijdens de Vietnamoorlog ingebroken had bij het gemeentehuis van een stad in Amerika om daar alle oproepbevelen voor de dienstplicht mee te nemen. Al deze oproepen heeft hij verbrand. Forest wilde de jongens uit die stad sparen voor de dood of de verminking van de oorlog. Jim moest hiervoor een jaar lang in de gevangenis zitten.
Dit bracht ons bij de vraag:
Wanneer moet je de keus maken om op te houden met gehoorzamen?
Bij je verzetten denken mensen vaak meteen aan een wet overtreden. Maar je bent al ongehoorzaam als je weigert om in angst te leven. Jullie zijn al burgerlijk ongehoorzaam omdat jullie weigeren te luisteren naar wat de samenleving en reclames je vertellen wat belangrijk is. Ik ga niet doen wat ze willen dat ik doe: bang zijn.
Maar soms betekent geweldloos verzet wel het overtreden van een wet.
Dat klopt, maar ongehoorzaamheid is nooit een doel in zichzelf. Het is altijd een middel. Ongehoorzaamheid is dan ook niet het belangrijkste middel om mensen bewust te maken van hun angsten. Bovenaan de lijst staat altijd communicatie. Het is belangrijk dat je mensen nooit bang maakt met wat je doet. Ik probeer altijd publieke aandacht te krijgen, maar op een niet bedreigende manier. Je moet ook kijken naar wat je gezinssituatie is. Omzien naar je gezin. Ik heb ook veel risico's genomen terwijl ik kleine kinderen had. Ik wist dat ik geen jaren naar de gevangenis zou hoeven, maar toch heb ik als vader in de gevangenis gezeten. Het hangt af van je familiesituatie of dit mogelijk is. Op dat moment vond ik dat nodig, maar achteraf heb ik daar gemengde gevoelens over.
En het is altijd mogelijk om te kiezen voor geweldloos verzet?
Nee, dit is een illusie. Het christendom is geen ideologie, er bestaat geen blauwdruk van hoe geweldloosheid moet. Ik zie mezelf ook niet als pacifist, dat vind ik een te radicale term; iedere situatie heeft een eigen beoordeling nodig. Ik richt me daarom niet op het 'pacifisme', maar op 'zoveel mogelijk een geweldloze manier kiezen. Christenen zijn niet perfect. We maken fouten, en vergeving is daarbinnen een belangrijke weg.
Hoe gaat uw gezin om met uw levenshouding?
Mijn dochter vond ons maar een armoedig gezin, ze wilde graag mooie spullen hebben en rijk zijn. Toen ze ging studeren koos ze voor een business school om rijk te kunnen worden. Maar na een jaar hield ze het voor gezien: 'die mensen zijn zó saai!'. Ze stapte over naar een studie geschiedenis in Amsterdam (die niet persé de beste carriereperspectieven biedt).
Is het belangrijk om onze collectieve schuld, onze collectieve fouten in gemeenschap bij God te belijden?
Natuurlijk, we mogen alleen niet samen bidden tot God om dan eigenlijk stiekem iets tegen elkaar te zeggen. God mag niet gebruikt worden om tot anderen te spreken. Je kan een weekend organiseren van reflectie op bijbelse teksten, met vasten en stil gebed. We moeten belijden wat we hebben misdaan. De schuldbelijdenisdienst die ik meemaakte in Canterbury is mij altijd bijgebleven. In deze dienst stond stille schuldbelijdenis centraal. In de grote kerk stond één kaars aan die de hele kerk verlichtte. Het was doodstil en iedereen bad zijn gebed. Vele woorden die gesproken worden vergeet je weer, maar deze stilte heeft een onvergetelijke indruk op mij gemaakt.
Is het noodzakelijk om je aan te sluiten bij een specifiek christelijke beweging als het gaat om geweldloos verzet?
Als je gelooft dat het christelijk geloof belangrijk voor je is en je gelooft dat christenen niet genoeg doen, dan is het goed om voor een christelijke organisatie te kiezen.
Gelooft u ook dat er een zogenaamde "rechtvaardige" oorlog kan bestaan?
Ik kan me een rechtvaardige oorlog niet voorstellen. Er gaan altijd onschuldige mensen dood. Maar ik kan wel begrijpen dat er mensen zijn die het willen.
In de Tweede Wereldoorlog leek geweldloosheid niet te werken.
Zelfs de nazi's kunnen op een geweldloze manier worden tegen gewerkt. Er zijn veel voorbeelden van geweldloos verzet die vele levens hebben gespaard. Denk bijvoorbeeld aan de beweging ˜die Weise Rose' in Duitsland. Zij waren uitgesproken antiracistisch, anti-nazistisch. Zij drukten illegale oorlogspamfletten waarin onder andere stond dat de Duitsers de oorlog niet meer konden winnen maar alleen maar uitstellen, ze deelden die pamfletten uit aan de Duitse burgers. Of denk aan het voorbeeld van Hebe Kollbrugge, de initiatiefneemster van een verbindingslijn om microfilms met door het verzet verzamelde informatie van Nederland naar Zwitserland te krijgen; de zogenaamde "Zwitserse Lijn". Ook landen hebben zich geweldloos verzet: hierbij kun je denken aan de Denen. Zij hebben lang kunnen tegenhouden dat de Joden uit hun land werden gedeporteerd. Vervolgens, toen het eenmaal niet meer te stoppen was, hebben ze veel Joden gered door te betalen voor hun overtocht naar Zweden. Ze hebben zelfs de Duitsers zover gekregen dat de Joden die toch nog werden opgepakt in een 'light' versie van een concentratiekamp werden geplaatst, waar de meeste doden vielen door ouderdom of ernstige ziekten.
Maar zonder de Amerikaans/Engelse gewelddadige invasie waren wij nooit bevrijd.
Ik stond niet voor deze keuze, daarom durf ik daar geen stellige uitspraak over te doen. De invasie kan de juiste keuze geweest zijn. Het belangrijkste is dat beslissingen niet worden genomen uit angst. Het is beter te vechten dan te vluchten en bang te zijn.
Er is nu geen oorlog in Vietnam. Waartegen zouden we ons nu moeten verzetten?
Er is nu wel een oorlog in Afghanistan. Maar denk ook aan burgerrechten, milieu en aan mensenhandel in Amsterdam.
Wat vindt u van de oorlog in Afghanistan?
Ik geloof niet dat je met een oorlog terrorisme kunt uitroeien. De angst die veel Nederlanders hebben voor de extreme islam heerst ook onder gematigde moslims. Afghanistan is geen land vol met moslimextremisten. Door ons te bemoeien met de oorlog in Afghanistan nemen we deel aan een burgeroorlog, dat moeten we ons realiseren. Een burgeroorlog waarin wij een kant hebben gekozen.
In Nederland is Geert Wilders succesvol in het zaaien van angst voor moslims. Wat kunnen wij hier tegen doen?
Zoek een Moslim op met wie je samen rond kunt reizen. Samen kun je in allerlei kerken en moskeeën laten zien dat jullie heel normale, ongevaarlijke mensen zijn. Tegelijk moeten we ook realistisch zijn over de islam en er geen stripverhaal van maken over hoe lief en leuk de islam is. Er staan echt oproepen tot geweld in de koran en er zijn echt teksten waarin het slaan van vrouwen wordt goedgekeurd. Maar leer moslims kennen! Ontmoet ze. Vraag hen wat ze belangrijk vinden aan het dragen van een hoofddoekje, of vraag hen wat hun mening is over de moeilijke teksten in de koran.
Over de hele wereld staat Alkmaar bekend als kaasstad, maar hoewel wij kaas ook kunnen waarderen, gingen we 28 september op bezoek bij onze geweldloze held Jim Forest.
Jim Forest is 67 jaar geleden geboren in de Verenigde Staten. Zijn ouders hadden kasten vol met boeken en die Jim hebben gevormd. Hij is journalist geworden. Jim heeft een periode samengewerkt met Dorothy Day, toen hij bij de Catholic Worker Movement betrokken was. Hij is actief geweest bij diverse vredesbewegingen. Hij groeide op in de jaren 50 tijdens de Koude Oorlog en dat feit heeft er mede voor gezorgd dat hij veel nadenkt over oorlog en vrede. Tijdens de Koude Oorlog heeft Jim kennis gemaakt met Amerika's grootste vijand door een aantal jaar in de Sovjet Unie te wonen. Daar ontdekte hij dat Russen geen afschrikwekkende monsters zijn, maar mensen. In 1977 kwam hij met zijn gezin naar Nederland, waar hij nu als schrijver werkzaam is.
Wat is volgens u de oorzaak van oorlog?
Bij oorlogen zijn vele oorzaken aan te wijzen, maar de belangrijkste oorzaak is volgens mij altijd angst. Angst voor het onbekende. Thomas Merton, de monnik die beroemd is geworden vanwege zijn ideeën over oorlog en vrede schreef: ˜the root of war is fear", de wortel van oorlog is angst. Veel Amerikanen vonden dit verdacht. Russen waren gewoon slecht en als je zei dat dit niet zo was, dan moest je wel een communist zijn. Merton is hier dan ook regelmatig van beschuldigd.
Wat is de belangrijkste taak van een vredesbeweging?
Een vredesbeweging moet proberen mensen te helpen met hun angsten om te gaan. Angst is voor veel mensen het belangrijkste agendapunt. Een vredesbeweging zou moeten laten zien dat deze angst ongegrond is. Dit geldt niet alleen voor oorlog en vrede, maar angst werkt door op allerlei gebieden in ons leven. Sommige milieu- en vredesorganisaties proberen mensen te overtuigen van hun doelen door angst te communiceren. ˜Als je niets doet gaat de wereld kapot!™ Dit kan soms een positief effect hebben, maar dit mag nooit de enige boodschap zijn.
Waarom niet, als angst toch werkt?
Ik vind de nucleaire winter een goed voorbeeld van dat angst nooit de enige boodschap kan zijn. De bevolking van Amerika en ook de politici waren er bijna van overtuigd dan de nucleaire winter te gruwelijk was om nog langer te overwegen om kernwapens te gebruiken. Overal werd gesproken over ontwapening. Tot er een Amerikaans vliegtuig door de Russen werd neergeschoten. Toen was iedereen weer voor kernwapens. De angst voor de Russen bleek groter te zijn dan de angst voor de nucleaire winter. Dit voorval was voor mij een aanleiding om met een vredesbeweging naar Moskou te gaan. Hier heb ik ontdekt dat Russen ook mensen zijn.
(De nucleaire winter is een effect waarvan men vermoedt dat het op zal treden bij een grootschalige atoomoorlog. Er komen grote hoeveelheden stof vrij die in de atmosfeer terechtkomen. Dit stof houdt het zonlicht tegen, waardoor er duisternis en kou op aarde zal zijn. Door deze winterse of nog ergere omstandigheden wordt de plantengroei verminderd met als gevolg voedselschaarste en honger bij dieren en mensen.)
Jim Forest vertelde ons dat hij tijdens de Vietnamoorlog ingebroken had bij het gemeentehuis van een stad in Amerika om daar alle oproepbevelen voor de dienstplicht mee te nemen. Al deze oproepen heeft hij verbrand. Forest wilde de jongens uit die stad sparen voor de dood of de verminking van de oorlog. Jim moest hiervoor een jaar lang in de gevangenis zitten.
Dit bracht ons bij de vraag:
Wanneer moet je de keus maken om op te houden met gehoorzamen?
Bij je verzetten denken mensen vaak meteen aan een wet overtreden. Maar je bent al ongehoorzaam als je weigert om in angst te leven. Jullie zijn al burgerlijk ongehoorzaam omdat jullie weigeren te luisteren naar wat de samenleving en reclames je vertellen wat belangrijk is. Ik ga niet doen wat ze willen dat ik doe: bang zijn.
Maar soms betekent geweldloos verzet wel het overtreden van een wet.
Dat klopt, maar ongehoorzaamheid is nooit een doel in zichzelf. Het is altijd een middel. Ongehoorzaamheid is dan ook niet het belangrijkste middel om mensen bewust te maken van hun angsten. Bovenaan de lijst staat altijd communicatie. Het is belangrijk dat je mensen nooit bang maakt met wat je doet. Ik probeer altijd publieke aandacht te krijgen, maar op een niet bedreigende manier. Je moet ook kijken naar wat je gezinssituatie is. Omzien naar je gezin. Ik heb ook veel risico's genomen terwijl ik kleine kinderen had. Ik wist dat ik geen jaren naar de gevangenis zou hoeven, maar toch heb ik als vader in de gevangenis gezeten. Het hangt af van je familiesituatie of dit mogelijk is. Op dat moment vond ik dat nodig, maar achteraf heb ik daar gemengde gevoelens over.
En het is altijd mogelijk om te kiezen voor geweldloos verzet?
Nee, dit is een illusie. Het christendom is geen ideologie, er bestaat geen blauwdruk van hoe geweldloosheid moet. Ik zie mezelf ook niet als pacifist, dat vind ik een te radicale term; iedere situatie heeft een eigen beoordeling nodig. Ik richt me daarom niet op het 'pacifisme', maar op 'zoveel mogelijk een geweldloze manier kiezen. Christenen zijn niet perfect. We maken fouten, en vergeving is daarbinnen een belangrijke weg.
Hoe gaat uw gezin om met uw levenshouding?
Mijn dochter vond ons maar een armoedig gezin, ze wilde graag mooie spullen hebben en rijk zijn. Toen ze ging studeren koos ze voor een business school om rijk te kunnen worden. Maar na een jaar hield ze het voor gezien: 'die mensen zijn zó saai!'. Ze stapte over naar een studie geschiedenis in Amsterdam (die niet persé de beste carriereperspectieven biedt).
Is het belangrijk om onze collectieve schuld, onze collectieve fouten in gemeenschap bij God te belijden?
Natuurlijk, we mogen alleen niet samen bidden tot God om dan eigenlijk stiekem iets tegen elkaar te zeggen. God mag niet gebruikt worden om tot anderen te spreken. Je kan een weekend organiseren van reflectie op bijbelse teksten, met vasten en stil gebed. We moeten belijden wat we hebben misdaan. De schuldbelijdenisdienst die ik meemaakte in Canterbury is mij altijd bijgebleven. In deze dienst stond stille schuldbelijdenis centraal. In de grote kerk stond één kaars aan die de hele kerk verlichtte. Het was doodstil en iedereen bad zijn gebed. Vele woorden die gesproken worden vergeet je weer, maar deze stilte heeft een onvergetelijke indruk op mij gemaakt.
Is het noodzakelijk om je aan te sluiten bij een specifiek christelijke beweging als het gaat om geweldloos verzet?
Als je gelooft dat het christelijk geloof belangrijk voor je is en je gelooft dat christenen niet genoeg doen, dan is het goed om voor een christelijke organisatie te kiezen.
Gelooft u ook dat er een zogenaamde "rechtvaardige" oorlog kan bestaan?
Ik kan me een rechtvaardige oorlog niet voorstellen. Er gaan altijd onschuldige mensen dood. Maar ik kan wel begrijpen dat er mensen zijn die het willen.
In de Tweede Wereldoorlog leek geweldloosheid niet te werken.
Zelfs de nazi's kunnen op een geweldloze manier worden tegen gewerkt. Er zijn veel voorbeelden van geweldloos verzet die vele levens hebben gespaard. Denk bijvoorbeeld aan de beweging ˜die Weise Rose' in Duitsland. Zij waren uitgesproken antiracistisch, anti-nazistisch. Zij drukten illegale oorlogspamfletten waarin onder andere stond dat de Duitsers de oorlog niet meer konden winnen maar alleen maar uitstellen, ze deelden die pamfletten uit aan de Duitse burgers. Of denk aan het voorbeeld van Hebe Kollbrugge, de initiatiefneemster van een verbindingslijn om microfilms met door het verzet verzamelde informatie van Nederland naar Zwitserland te krijgen; de zogenaamde "Zwitserse Lijn". Ook landen hebben zich geweldloos verzet: hierbij kun je denken aan de Denen. Zij hebben lang kunnen tegenhouden dat de Joden uit hun land werden gedeporteerd. Vervolgens, toen het eenmaal niet meer te stoppen was, hebben ze veel Joden gered door te betalen voor hun overtocht naar Zweden. Ze hebben zelfs de Duitsers zover gekregen dat de Joden die toch nog werden opgepakt in een 'light' versie van een concentratiekamp werden geplaatst, waar de meeste doden vielen door ouderdom of ernstige ziekten.
Maar zonder de Amerikaans/Engelse gewelddadige invasie waren wij nooit bevrijd.
Ik stond niet voor deze keuze, daarom durf ik daar geen stellige uitspraak over te doen. De invasie kan de juiste keuze geweest zijn. Het belangrijkste is dat beslissingen niet worden genomen uit angst. Het is beter te vechten dan te vluchten en bang te zijn.
Er is nu geen oorlog in Vietnam. Waartegen zouden we ons nu moeten verzetten?
Er is nu wel een oorlog in Afghanistan. Maar denk ook aan burgerrechten, milieu en aan mensenhandel in Amsterdam.
Wat vindt u van de oorlog in Afghanistan?
Ik geloof niet dat je met een oorlog terrorisme kunt uitroeien. De angst die veel Nederlanders hebben voor de extreme islam heerst ook onder gematigde moslims. Afghanistan is geen land vol met moslimextremisten. Door ons te bemoeien met de oorlog in Afghanistan nemen we deel aan een burgeroorlog, dat moeten we ons realiseren. Een burgeroorlog waarin wij een kant hebben gekozen.
In Nederland is Geert Wilders succesvol in het zaaien van angst voor moslims. Wat kunnen wij hier tegen doen?
Zoek een Moslim op met wie je samen rond kunt reizen. Samen kun je in allerlei kerken en moskeeën laten zien dat jullie heel normale, ongevaarlijke mensen zijn. Tegelijk moeten we ook realistisch zijn over de islam en er geen stripverhaal van maken over hoe lief en leuk de islam is. Er staan echt oproepen tot geweld in de koran en er zijn echt teksten waarin het slaan van vrouwen wordt goedgekeurd. Maar leer moslims kennen! Ontmoet ze. Vraag hen wat ze belangrijk vinden aan het dragen van een hoofddoekje, of vraag hen wat hun mening is over de moeilijke teksten in de koran.
Abonneren op:
Posts (Atom)